12 Ara Culpa in Contrahendo İlkesi

Roma Hukukunun eski bir ilkesi olan “Culpa İn Contrahendo İlkesi” yani Sözleşme Öncesi Yükümlülükler İlkesi hakkında kısaca bilgi vermek isteriz.Şöyle ki; sözkonusu hukuki müessese, taraflar arasında Çerçeve Sözleşme imza edilmeden önce ortaklar arasında geçen sürecin ve iletişimin ne kadar önemli ve bir anlamda hukuken bağlayıcılığı olduğunu destekler mahiyettedir.

Sözleşme Görüşmeleri Sırasında Kusurlu Davranıştan Doğan Sorumluluk diye de adlandırılan Culpa in Contrahendo Sorumluluğu kavramı, dürüstlük ve hakkaniyet ilkeleri gereği, bir sözleşme veya buna benzer durumlardaki görüşmelerde sözkonusu olan özen yükümlülüğünün ihlal edilmesi sonucu ortaya çıkar.

Culpa in contrahendo, sözleşmenin kurulmasından önce, henüz taraflar arasındaki görüşmeler safhasında tarafların kusurlu davranışlarıyla birbirlerine verdikleri zararlardan doğan sorumluluk olarak tanımlanmaktadır. Taraflar arasında, ticari bir işbirliğinin görüşülmeye başlanması ile taraflar arasında bir hukuki ilişki kurulmuş olur ve sözleşme müzakerelerine girişen taraflar dürüstlük kuralına uymakla yükümlüdürler. Bu yükümlülük sözleşmenin yapılması hususunda ciddi bir niyetle görüşmelere katılmayı ve bu doğrultuda hareket etmeyi gerekli kılar. Çünkü, Çerçeve Sözleşme diye adlandırdığımız akit bir anda kurulup meydana gelen bir hukuki işlem değil, bir süreçtir. Akit kurulmadan önce taraflar arasında akdin içeriği, şartları, tarafların hak ve yükümlülükleri konularında görüşmeler yapılmaktadır. Görüşmelerin başlaması ile birlikte Taraflar arasında bir güven ilişkisi kurulmuş olmaktadır ve bu güven ilişkisi Medeni Kanun’un 2/1 maddesinde düzenlenen dürüstlük kuralına dayanmaktadır.

Çerçeve Sözleşme imza edilene dek geçen süreçte Culpa in contrahendo sorumluluğu bakımından ele aldığımızda; sözkonusu sorumluluk genel hatlarıyla aşağıdaki hususları kapsamaktadır:

1. a) Görüşmeler sırasında dürüst davranma yükümlülüğü,
2. b) Görüşmeler sırasında tarafların birbirlerini gerçeğe uygun olarak aydınlatma yükümlülüğü,

c)Sözleşmenin yapılması veya şartlarının belirlenmesi kararına etki edecek konularda aldatıcı davranışta bulunmama yükümlülüğü,

1. d) Gerekli bilgileri karşı tarafa verme yükümlülüğü,
2. e) Yanlış bilgi vermeme yükümlülüğü,
3. f) Karşı tarafın bilmesi gereken hususları açıklamakta kusurlu davranmama yükümlülüğü,
4. g) Karşı tarafın şahsını ve malını zarardan koruyucu önlemler alma ve bu konuda gerekli özeni gösterme yükümlüğü.

Taraflar süreç içerisindeki müzakerelerde işbu yükümlülüklere dikkat etmek zorundadır.